"Gece ve Gündüz" Romanında Analitik Folklor ve Lengüapoetik Özellikleri

Özet

Makale Abdulhamid Sulaymon oglu Çolpan’ın "Gece ve Gündüz" romanında kullanılan analitik folklorun sanatsal-estetik ve lengüapoetik özellikleri ile ilgilidir. Ayrıca çalışmada folklor kavramının çalışma düzeyi ve sınıflandırılması incelenmiştir. Folklorun edebî metindeki etkisi analiz edilmiş ve analitik folklorun edebî eserde uygulanma biçimi açıklanmıştır. Analitik folklor uygulama tekniği çalışmanın sanatsal dokusu, temel düşüncesi ile organik olarak birleştirilememesi açısından karakterize edilir. Analitik folklor uygulamaları temel olarak motivasyonel ve girişte kullanılan kelimeler gibi sözdizimsel ilişkileri ifade etme yollarına benzer. Nitekim motivasyonel ve giriş amaçlı kullanılan kelimeler ile cümle yapısında kullanılan diğer kelimelerle arasında açık ve doğrudan sözdizimsel bir bağlantı kurulamaz. Ancak bu kelimeler aynı zamanda konuşmanın çok önemli bir unsurudur. Bize göre, analitik folkloru temelde motivasyonel ve giriş için kullanılan kelimelere benzetmek tam olarak doğru değildir. Hatta sözdizimsel tutum açıdan da doğru sayılmaz. Çünkü folklorik unsurlar doğada ergonomik bir biçimde yer almaktadır. Onlar metnin belirli bir kısmında veya çalışmanın neredeyse tamamında bir bütünlük oluşturacak şekilde bulunurlar. Bu unsurları giriş kelimesi veya motivasyonel kelimeler gibi geçici bağlantı ifadelerine benzetmek bu bakımdan doğru değildir. Mesela, bir giriş kelimesi veya motivasyonel kelime kullanılmasa bile sözdizimsel bir strüktürün anlamı değişmez. Ancak analitik folklor unsuru sayılabilecek ifadeleri bir edebî eserden çıkarırsanız, sadece eserin içeriğine zarar vermiş olmazsınız. Aynı zamanda eserin sanatsal ve estetik yönden de zayıflamasına neden olursunuz. Yani bu tür folklor unsurların çalışmanın genel planına (sujetıga) uymadığını söylemek yanlış olur. Çünkü eserde kullanılan bu çeşit folklorik uygulamalar eserin temel mesajı ile ilgili bir unsur olarak kullanılmaktadır. Bu nedenle de edebî esere sembolik ve felsefi bir ruh kazandırır. Böylece ifadenin ve anlamın etkisi artar.