Bireysel Bellek Bağlamında Erzurum Türkleri: Ağzehir Köyünden Mahalli İcracı Canip Aydın Örneği

Özet

Geniş bir inceleme alanı olarak bellek çalışmaları, farklı disiplinlerle ele alınarak 20. Yüzyıldan itibaren yoğunluk kazanmaya başlamıştır. Belleğin öznesi olan bireye odaklanan ve bireylerin yaşam öykülerine yönelen bireysel bellek, bellek çalışmalarından birini oluşturur. Bu çalışmanın amacı anlatı ekseninde Erzurum’lu mahalli icrâcı olan Canip Aydın’ın yaşam öyküsü hakkında bilgi sahibi olmak ve bireysel bellek çerçevesinde kişiyle yapılan görüşmelerden istifade ederek doğup büyüdüğü yer olan Erzurum’un Taşlıyurt Mahallesi’ndeki (Ağzehir Köyü’nde) söylenen türküleri tespit etmektir. Çalışmada veriler kaynak tarama ve görüşme teknikleriyle toplanmıştır. Kaynak kişi Canip Aydın’ın yaşam öyküsüne ait görüşme verileri betimsel analiz kullanılarak yorumlanmıştır. Kendisinden derlenen türkülerin makamsal analizinde ise Ezgi Merkezli Yaklaşım (EM-Y) temel alınmıştır. Görüşmeler neticesinde 39 adet türkü derlenmiştir. Derlenen türkülerde makam etkilerinin, üç, dört veya beş perdenin kullanımıyla meydana gelen ezgisel hareketlerden oluştuğu anlaşılmıştır. Kaynak kişi Canip Aydın’ın uzun yıllar mensubu olduğu grubun kültürel eğlence pratiklerine katılması, dolayısıyla bol tekrar içeren, müzikle ilgili icrâ uygulamaları yapması kendisinin belleğini canlı tutmasında belirleyici başlıca unsur olmuştur.