Romanya-Dobruca Bölgesinde Yaşayan Türklerde Uygulanan Doğum Öncesi Adetler

Özet

Her toplumun kendine özgü bir takım inanma ve uygulamaları vardır. Bu inanma ve uygulamalar o toplumun kültürünü oluşturmaktadır. Birey, doğumuyla birlikte içinde yaşadığı topluma ait bu uygulama ve inanmaları öğrenir ve o toplumun bir parçası olur.

Toplumsal bir varlık olan insan, beşikten mezara dek belli aşamalardan geçer. Bu aşamalar, halkbilimi çalışmaları çerçevesinde “Geçiş Dönemleri” olarak adlandırılır. Doğum, evlenme ve ölüm olarak sınıflandırılan bu dönemler; pek çok dinsel-büyüsel işlemler ve kutlamalarla zengin bir görünüm sergilemektedir. Ayrıca günümüzde Türk toplumunda coğrafi, ekonomik ve yöresel farklılıklar ile toplumsal yapının temel dinamiklerinin değişmesine bağlı olarak bu uygulama ve inanmaların değiştiği, geliştiği ya da tamamen ortadan kalktığı da göz ardı edilmemelidir.

Geçiş dönemlerinden ilki olan doğum, her zaman mutlu bir olay olarak kabul edilmektedir. Türk topluluklarında soyun devamlılığını sağlayan bu dönem, insan hayatının başlangıcı olması nedeniyle biyolojik ve kültürel bakımdan önemlidir. Bu dönemlerde yapılan uygulama ve inanmalara; doğum olayını kutlamak ve kutsamak amacının yanında zararlı dış etkilere, doğaüstü kuvvetlerden gelen tehlikelere karşı açık olan anne ve bebeği korumak için de başvurulur.

Çalışma, Romanya’da Tatarların yoğun olarak yaşadığı Köstence ve Tulça bölgesinde yapılan “doğum” ve “çevresinde oluşan adetler” konulu alan araştırmamızda kaynak kişilerden derleme metoduyla elde edilen bilgiler ışığında kaleme alınmıştır. Elde ettiğimiz derleme verilerinin bir bölümü,  tarihsel bağ ve örneklerle ilişkilendirilerek doğum öncesi başlığı altında incelenmiştir. Doğum öncesi, çocuk sahibi olunmasına karar verilmesinden başlayarak, doğum olayının başladığı döneme kadar olan bir bölümdür. Makalenin yazılma amacı, Dobruca Türklerinin doğum geleneklerine ilişkin kültürel birikimi yazılı ortamda paylaşarak gelecek nesillere taşımak ve Türk toplulukları arasında “doğum adetleri” bağlamında geleneksel değerlerin bütünlük çerçevesinde sürdüğünü göstermektir.