Value-Based Care

Abstract

Geleneksel sağlık hizmetlerinde, hizmet başına ödeme (fee-for-service) modeli yaygınken, son yıllarda değer tabanlı bakım (VBC) sistemine geçiş hızlanmıştır. Bu model, hastaların sağlık sonuçlarını iyileştirmeye ve maliyetleri optimize etmeye odaklanmaktadır. Bu çalışmanın amacı, geleneksel işlem-temelli sağlık hizmeti modellerinden farklı olarak hasta odaklı sonuçları ve maliyet etkinliğini önceleyen Değer Tabanlı Bakım (Value-Based Care - VBC) yaklaşımının Türkiye’deki uygulanabilirliğini değerlendirmek ve karşılaşılan sistemsel zorlukları ortaya koymaktır.

Değer Tabanlı Bakım (Value-Based Care — VBC) yaklaşımının Türkiye bağlamındaki uygulanma potansiyelini ve karşılaşılan zorlukları, uluslararası literatür ve Türkiye kaynakları ışığında sistematik biçimde ele almaktadır. Kapsam tarama çalışması (scoping review) yöntemiyle yürütülen çalışmada, 2010–2025 yılları arasında yayımlanan ulusal ve uluslararası literatür taranmıştır. WHO, OECD, PubMed/PMC, Türkiye Sağlık Bakanlığı raporları ve e-Nabız gibi dijital sağlık sistemlerine ilişkin kaynaklar analiz edilmiştir. Literatür taramasında “value-based care”, “VBC Türkiye”, “payment reform health” gibi anahtar kelimeler kullanılmıştır.

Dünya Sağlık Örgütü (WHO) ve akademik dergilerde yayımlanan kapsamlı incelemeler VBC’nin hasta sonuçlarını iyileştirme, maliyet etkinliği sağlama ve sağlık hizmeti sunumunda verimliliği artırma potansiyelini desteklemektedir. Türkiye’de e-Nabız gibi dijital altyapılar, kamu-özel sağlık ağı ve aile hekimliği sistemi güçlü yönler olarak öne çıkmaktadır. Ancak işlem odaklı ödeme mekanizmaları, veri kalitesi ve standardizasyonu eksiklikleri, kurumsal direnç ve eğitim yetersizlikleri gibi engeller mevcuttur.

Türkiye, VBC’ye geçiş için yapısal avantajlara sahip olsa da, başarılı bir uygulama için veri kalitesi, finansal teşvik sistemleri ve sağlık profesyonellerinin eğitimi gibi alanlarda stratejik yatırımlar gerekmektedir. Pilot uygulamalar, PROM/PREM entegrasyonu ve risk-düzeltilmiş ödeme modelleri ile sistemin sürdürülebilirliği artırılabilir.