Millî Mücadele Dönemi Gazetelerinden Öğüt’te Çıkan Yazıların Edebiyat Açısından İncelenmesi

Özet

25 Temmuz 1908’de Meşrutiyet’in ilanıyla birlikte gazeteler sansürsüz yayımlanmaya başlamıştır. Gazete, dergi ve kitapların sayısında büyük bir artış yaşanmıştır. İkinci Meşrutiyetle birlikte başlayan hem İstanbul hem de taşra basınının özellikle de azınlık gazetelerinin son derece özgür bir ortamda yaptıkları gazetecilik, Birinci Dünya Savaşı ile birlikte sona ermiş ve yerini sıkı bir denetime bırakmıştır. Birinci Dünya Savaşı sonrasında başlatılan Milli Mücadele döneminde ise dönemin telgraftan sonra en etkili kitle iletişim aracı olarak görülen gazeteler; işgal kuvvetleri–İstanbul Hükümeti ve Ankara Hükümeti’nin kendi görüşlerini kitlelere duyurmasında birer araç ve ideolojik bir mücadele sahası olarak karşımıza çıkmaktadır.

Milli Mücadele dönemi, milletin var oluş mücadelesini konu alan edebi ürünleri içerisinde barındırmaktadır. Nitekim bu edebi ürünlerde yaşanılan mücadelenin yankılarının çeşitli temalar çerçevesince işlendiği görülmektedir. Ordu, millet, vatan, bayrak, halk ve yurt sevgisinin bu temalardan bazılarını oluşturduğu görülmüştür. Bu temalara, Öğüt gazetesinin yayınlanan bazı sayılarında rastlanılmıştır. Özellikle şiir türündeki edebi metinlerde milli meselelerin ve milli değerlerin ön plana çıkarıldığı görülürken düzyazı türündeki metinler de ise daha çok Türkçülük ideolojisinin izlenimleri dikkat çekmiştir.

Gazetenin her ne kadar tarihsel özelliği ağır basıyor olsa da edebi metinlere de içeriğinde yer vermiş olması Öğüt’e edebi bir değer kazandırmıştır.

Bu çalışmada ise Milli Mücadele yanlısı içeriklerini 26 Ocak 1920’ye değin sürdüren Öğüt gazetesinde şiir türünde çıkan “Ya Allah!”, “Çocuklarımın Duası”; nesir türünde çıkan “Kara Afak”, “Sivas’ta Bir Vatani Tezahürat”, “İstikbalimiz” adlı metinler edebi açıdan incelenmiştir. Öncelikle Öğüt gazetesinin tarihsel gelişimi hakkında bilgi verilmiş olup sonrasında da gazetede çıkan edebi içerikler gazetenin yayın algısı bağlamında değerlendirilmiştir. Çalışmanın temel tezi, Öğüt gazetesinde çıkan edebi yazıların Milli Mücadele’nin propagandası noktasında etkili bir katkı sağladığıdır.